Al een tijdje zie ik op Social Media zeer kritische meningen voorbij komen over de kap van bomen. Er is zelfs een petitie gestart om de kap van bomen te stoppen. Ik vraag me wel een beetje af wat voor club dit is, want onder het kopje ‘interessante links’ staat ook een link naar de website van Climate Gate….
Maar het zijn niet alleen bezorgde burgers, die zich hard uitlaten over de kap van bomen, ook bijvoorbeeld oud-Staatsbosbeheer-directeur Frits van Beusekom en hoogleraar Rudy Rabbinge van Wageningen Universiteit laten zich hier kritisch over uit.
Het kappen van bomen in natuurgebieden zou haaks staan op klimaatdoelstellingen, zo betogen deze mensen. Als je bos weghaalt, dan haal je als hout opgeslagen CO2 weg en breng je het (na kortere of langere tijd) weer terug in de kringloop en daarmee de CO2 in de atmosfeer.
Buikpijn
Ik krijg altijd een beetje buikpijn van al die boze berichten op Social Media. En ik vraag me af: worden hier organisaties en mensen niet onterecht zwart gemaakt? En leidt deze discussie niet af waar het eigenlijk om gaat?
Verder dan een onderbuik-gevoel dat de werkelijkheid waarschijnlijk genuanceerder is, kwam ik niet. Ik ging daarom op onderzoek uit. Mijn eerste vraag bleek meteen de moeilijkste te zijn.
Hoeveel CO2 kan een hectare Nederlands bos opslaan?
Er blijken allerlei verschillende cijfers te circuleren. Allereerst zoek ik me suf op de site van Trees for All, de organisatie waar je je vliegreizen met C02 kan compenseren. Anders dan verwacht vermelden ze op hun site geen concrete gegevens hoeveel C02 een bos vastlegt.
Trees for All komt alleen met algemene verhalen: ‘Bossen zijn uitermate geschikt als middel om je CO2-uitstoot te compenseren. Ze nemen CO2 op uit de lucht en zetten dit om naar zuurstof. Lever vandaag een bijdrage aan de wereld van morgen.’
En op de vraag: 12 (bij veel gestelde vragen):. ‘Wat is de invloed van bossen op het broeikaseffect? Zonder groeiende bossen zou de CO2-concentratie in de atmosfeer nog veel sneller stijgen. Berekend is dat groeiende bossen jaarlijks ongeveer 900 miljoen ton C (koolstof) (dit is 3,3 miljard ton CO2) opnemen. Zonder deze groeiende bossen zou de netto uitstoot van CO2 op de wereld geen 11,7 miljard ton CO2 maar 15 miljard ton CO2 bedragen. Dit is bijna 30% extra. Ontbossing draagt dan ook voor 25% bij aan de toename van de CO2-concentratie in de atmosfeer.’
Hier kom ik dus niet verder mee. Op de website van zaailingen is geprobeerd te berekenen of je met zo’n CO2-compensatie nu daadwerkelijk je geproduceerde CO2 vastlegt. Dat viel nog niet mee, maar het lijkt er op dat de aangeplante hoeveelheid bomen bij lange na niet genoeg is.
In de berekeningen van zaailingen wordt op 600 ton CO2 per hectare bos genoemd. Maar met andere berekeningen komt het op 240 ton per hectare uit. De internationale site www.arborenvironmentalalliance.com heeft het over 100 metric tons CO2 die in één acre bos kan accumuleren. Eén acre is 0,404 ha. Dus 1 ha is 2,47 maal die hoeveelheid, dus daarme kom ik op 247 ton CO2 opgeslagen in een hectare bos, dus in de zelfde orde van grootte als de hiervoorgenoemde 240 ton.
Een website voor eco-reizen, die de Wageningen Universiteit om hulp hebben gevraagd in de berekeningen, rekent met 330-440 ton per ha. Voor humus wordt 5% van deze hoeveelheid berekend.
Het vreemde is, dat in een ander artikel over de ontbossing in Nederland, nota bene van Wageningen Universiteit zelf, wordt gesteld dat bij ontbossing 499 ton CO2 per hectare de lucht in gaat.
Als een soort worst-case-scenario ga ik in deze berekeningen van 500 ton CO2 per ha uit.
Dan de volgende vraag:
Hoeveel bos wordt er in Nederland per jaar gekapt en neemt dat toe of af?
Wageningen Universiteit heeft de ontbossing in Nederland tussen 2013 en 2017 bekeken (zie artikel). Met de nodige ‘ruis’ concluderen de onderzoekers dat er in die periode per saldo 1350 hectare bos per jaar is verdwenen (verschil tussen kappen en nieuw aanplanten).
Die ontbossing is van recente datum: tussen 1990 en 2013 kwam er elk jaar juist bomen bij in Nederland. Nederland heeft nu nog bijna 365 duizend hectare bosareaal.
De toename van het bos komt grotendeels door de gesubsidieerde aanplant van bossen door boeren in Groningen en Drenthe. Het doel was overproductie in landbouw te verminderen door weide- en akkergrond in bos te veranderen. Vanaf ong. 2013 liepen deze subsidieregelingen af en is een deel van deze bossen gekapt.
Daarnaast kiezen meer natuurbeheerders om delen van hun terrein een andere natuurbestemming te geven: bos wordt zandverstuiving, duinen moeten weer stuiven en heidegebied uitgebreid.
Maar welk deel wordt nu veroorzaakt doordat bos een andere natuurbestemming krijgt. Uit het achterliggende rapport blijkt dat 7.781 ha van de 12.145 ha bos is verdwenen om er een andere natuurbestemming van te maken. Dit is dus 64 procent van het totale areaal verdwenen bos.
Kortom, naar schatting wordt zo’n 64% van 1350 hectare, dus zo’n 864 hectare bos wordt jaarlijks in een andere natuurfunctie omgezet.
Dus als je rekent met 500 ton CO2 per vernietigde ha bos, dan zit je op jaarbasis op 432.000 ton (ruim 400.000 ton).
En dan de laatste vraag:
Hoe verhoudt dit zich tot de CO2-uitstoot in Nederland?
In het Compendium voor de leefomgeving vind ik gegevens over de Nederlandse uitstoot van CO2. De meest recente totaal-gegevens dateren van 2017. De totale emissie aan CO2.—equivalenten (waarbij dus ook andere broeikasgassen zitten, zoals bijvoorbeeld methaan, die zijn omgerekend naar de mate waarin ze het broeikaseffect veroorzaken) wordt geschat op 193,7 Mton CO2-equivalenten.
Afgerond kunnen we stellen dat onze nationale emissie 200 M ton CO2 equivalenten bedraagt.
1 M ton is 1000.000 ton; 200 Mton is 200.000.000 ton
Uit bos kwam 400.000 ton (worst case-benadering). Dit is dus 0,2 procent van de Nederlandse uitstoot.
Maar misschien is dat een beetje een scheve vergelijking. Als je iets met het totaal vergelijkt, dan lijkt alles klein. Dus nog een reken-experiment. Met 200 M ton CO2 en 17 miljoen inwoners zit je op zo’n 12 ton per persoon.
Dus de uitstoot door het kappen van bos in natuurgebieden komt neer op 36.000 Nederlanders (ongeveer net zo veel als de gemeente Teylingen in de bollenstreek).
Dus ook weer niet helemaal niks, maar het was ook een worst-case-benadering.
Meer bomen in de stad
Mijn conclusie is: je kan van alles vinden van het kappen van bomen in natuurgebieden, maar de bijdrage aan het broeikaseffect is klein. En het kappen van bomen wordt meestal gedaan om de biodiversiteit te vergroten, wat een goede zaak is.
Ik ben wel voor de aanplant van meer bomen, vooral in stedelijke gebieden. Want naast CO2-voordeel, kunnen ze in de stad nog veel meer functies vervullen: zuiveren van lucht (fijnstof) bufferen van warmte (hittestress), leveren van voedsel (voedselbos), en natuurlijk een recreatieve, educatie en esthetische waarde. En ook nog het vergroten van de biodiversiteit in het stedelijk gebied.
Dus wat mij betreft: lang leve de bomen én de biodiversiteit!
O, ja, en dat compenseren van je vliegreis door de aanplant van bomen: dat is blijkbaar een moderne vorm van boetedoening. Een soort symbolische ‘straf’, die je uitstoot niet terug te de aarde in kan brengen. Beter is het om gewoon niet te vliegen.
MEER LEZEN?
Artikel Wageningen Universiteit: ook in Nederland vindt ontbossing plaats.
Artikel Vakblad Bos, Natuur en Landschap: ‘Het Nederlandse bos als bron van CO2’
Blog: hoopvolle-klimaatmars-met-verbroedering
Blog: van-kleine-momenten-naar-grote-idealen
INTERESSANT?
Schrijf je dan hier in. Dan krijg je (maximaal één keer per 2 weken) mijn blog of vlog als eerste rechtsstreeks in je mailbox. Wel zo makkelijk!
En deel vooral dit bericht via je eigen Social Media. Dat kan gemakkelijk met de deelknoppen hieronder!
Kwalisite
Chris en Monica Maas Geesteranus-Bronsgeest 22:35 (1 uur geleden) aan Laurien Hallo Laurien, Tja, wat moet je hier nu van vinden? Een paar overwegingen: Laten we eerst proberen vast te stellen wat het beheersdoel van de beheerder met dit stuk duin is. Dat kán leiden tot kap – bijvoorbeeld wanneer je een open gebied wilt. Het kan ook zijn dat er bijvoorbeeld een ziekte of schimmel of insect in die bomen zit (denk maar aan de halve kust die in de dertiger jaren werd beplant (werkverschaffing in de crisistijd) met dennen die daarvoor niet geschikt bleken te zijn (Pinus nigra;… Lees verder »