Hoopvolle klimaatmars met verbroedering

Klimaatmars gaf me hoop. Zoveel mensen die urenlang de stromende regen voor het goede doel trotseren, dan moet er wel wat gebeuren. Een gesprekje in de wachtrij bij de wc na afloop: ”we laten zien dat het menens is met het klimaat”.

In de aanloop naar de klimaatmars had ik eerlijk gezegd mijn twijfels. De dag ervoor las ik in de krant dat het draagvlak voor klimaatmaatregelen afbrokkelt en er werd zelfs gesproken van een polarisatie van het klimaatdebat.

Het artikel in de Volkskrant citeerde uit een recent onderzoek van IO research, een onafhankelijk onderzoeksbureau dat werkt voor overheid en non-profitorganisaties. Dit bureau heeft sinds eind 2015 een aantal keer mensen bevraagd over hun zorgen om de uitstoot van broeikasgassen.

In 2015 maakte 70 procent van de mensen zich zorgen over klimaatverandering, eind 2017 was dat 80 procent, begin januari 78 procent en eind februari is dat opeens gekelderd naar 65 procent. De helft van de mensen vindt dat het kabinet meer moet doen, 3 jaar geleden was dit nog tweederde.

In het Volkskrant-artikel wordt deze teruggang verklaard door o.a. het onhandige moment van de verhoging van de energiebelasting, maar ook door de interne verdeeldheid in de politiek, waar sceptici handig gebruik van maken.

Boter op hun hoofd

In het polariserende klimaatdebat waren (en zijn) er mensen die beweren dat degenen die de straat opgaan voor het klimaat, boter op hun hoofd hebben. Juist de hoogopgeleide en rijke mensen die erop los vliegen, 2 auto’s hebben, etc… En minder rijke mensen, die alleen maar kunnen dromen van die vliegreisjes, worden ook nog eens financieel onevenredig zwaar gestraft.

Kijkend naar het recente onderzoek van IO research hebben deze mensen voor een deel gelijk.

Uit dat onderzoek blijkt dat, hoe hoger het inkomen en/of de opleiding, des te hoger de CO2-voetafdruk. En ondanks deze hogere voetafdruk, en ondanks de grotere financiële ruimte, passen ze hun eigen gedrag al net zo veel (of weinig) op aan als de lagere inkomens.

En daar hebben de critici natuurlijk wel een punt. Met die nuancering dat mensen die stemmen op Groen Links en de Partij voor de Dieren (goed vertegenwoordigd op de Klimaatmars) een stuk lagere CO2-voetafdruk hebben dan mensen die op VVD of CDA stemmen.

Voetafdruk naar politieke voorkeur. Afb. uit rapport I&O-research Duurzaam denken is nog niet duurzaam doen.

Een ander gevoelig puntje (vind ik) uit dit onderzoek: hoogopgeleide Nederlanders zijn duidelijker somberder over de toekomst (55% is somber, in vergelijking met 40% van de laag opgeleiden), ze praten vaker over klimaatverandering en wat ze er zelf aan kunnen doen (41 procent versus 24 procent), maar ze doen er dus niet meer aan dan lager opgeleiden, of mensen met minder geld. Ze zeggen ook vaker dat ze minderen met vlees of flexitariër zijn, maar ze eten net zo veel vlees als de anderen.

Elitair?

De discussie over het klimaat lijkt dus inderdaad wel een beetje elitair te zijn, terwijl de meeste mensen (rijk of arm, hoog of laagopgeleid) nauwelijks bereid lijken om hun gedrag aan te passen.

Een ander puntje, dat helaas niet is onderzocht, is dat het klimaatdebat vooral een discussie voor ‘witte mensen’ lijkt. Er is heel weinig diversiteit. Ook de deelnemers afgelopen zondag vormden geen afspiegeling van de Nederlandse maatschappij.

Ook las ik een bijdrage op Linkedin met een harde toon, waarin de Klimaat- en milieubeweging werd beticht van racisme. Volgens dit stuk (waar ik buikpijn van kreeg door de vijandige toon) is het klimaatprobleem veroorzaakt door koloniaal kapitalisme; daar kan ik me trouwens wel wat bij voorstellen. De grote multinationals zoals Shell en Unilever hebben ons welvaart gebracht, maar mensen in andere landen uitgebuit en laten zitten met de ellende.

En natuurlijk zijn er mensen die vinden dat ons duurzame gedrag geen enkel nut heeft, zolang we de grote vervuilers (dé industrie, dé luchtvaart, dé landbouw) niet hard aanpakken.

Gelukkig was er van deze polarisatie en verharding weinig te merken zondag. De stromende regen verbroederde ons misschien. Hard-core vegans (onophoudelijk ‘save the planet, go vegan’ scanderend) liepen zij aan zij met gezinnetjes en bejaarde hippies met die heerlijke nostalgische (maar nog actuele) zonnetjes: Kernenergie, nee bedankt!.

Gewoon 35.000 mensen dus

35.000 mensen die laten merken dat ze willen dat er meer wordt gedaan om de klimaatverandering een halt toe te roepen.

Die daar in elk geval die dag offers voor willen brengen. Ik hoop van harte dat deze verbroedering stand houdt, sterker is dan de verscheurende krachten in onze samenleving.