Het belang van vrij, natuurlijk én risicovol spelen in de natuur

Als kinderen in de natuur vrij mogen spelen, dan gebeurt er iets dat heel bijzonder is, maar eigenlijk heel gewoon is. Dat zei Martin Hup van natuurspeeltuin het Woeste Westen in Amsterdam vorige week op een themabijeenkomst van de Stichting Groene Pedagogiek, dat is een stichting die de ontwikkeling, het welzijn en welbevinden van kinderen wil stimuleren door contact met de natuur.

In de natuur spelen beantwoordt aan diepliggende evolutionaire behoeften, betoogde de meewerkend directeur. ,,We dragen nog allerlei gedragsmechanismen van de oertijd in ons’’, stelde hij.

,,De mensen van nu hebben een modern laagje, maar dat kan je er makkelijk van afkrabben. Ik noem onze speeltuin wel eens een reservaat van de laatste vrij spelende kinderen’’, lachte hij. ,,Kinderen willen met stokken vechten, en we voelen ons instinctmatig aangetrokken tot alles wat leeft. Spelen in de natuur is heel belangrijk voorde ontwikkeling van een kind.’’

Geen verschil tussen culturen

In dit licht noemde hij ook een recent onderzoek, uitgevoerd door een student van Hogeschool Larenstein, naar het gedrag van kinderen in de speeltuin. Kinderen van westerse en niet-westerse kinderen bleken op dezelfde manier te spelen. Niet-westerse kinderen leken in het begin wel een grotere drempel te ervaren om vies te worden, maar als die drempel eenmaal genomen was, was er geen verschil meer.

Het Woeste Westen wil kinderen ervaringen meegeven die ze op hun 30^ste nog weten. Risico nemen is daar heel belangrijk in, vertelde Hup. Daarbij gaat het niet alleen om fysieke risico’s, maar bijvoorbeeld om het functioneren in een groep. ‘Ruzie maken en het weer goed praten’, aldus Hup.

Hup vertelde enthousiaste verhalen over allerlei risicovolle activiteiten (werken met bijlen, messen, hoog in bomen klimmen), waarbij mijn maag zich soms omdraaide.

Ik vroeg mezelf meteen af of ik niet te truttig ben met risico’s. Ik vind het toch elke keer weer vervelend als een kind uit een boom valt of zich snijdt.

,,Als begeleider heb je ook je grenzen. Ga daar nooit aan voorbij’’, drukte hij de toehoorders gelukkig ook op het hart.

Hup benadrukte dat hij graag aan op de grens van vaardigheid en uitdaging gaat zitten. Wanneer kan een kind het nog nét aan. Geholpen door een gezonde peer-pressure (druk van de groep) kan een kind iets nieuws ervaren. ,,De kans op bezering hoort daarbij’’, stelde hij. Volgens hem doen kinderen nooit wat ze niet durven.

Een terugkerend thema tijdens de dag was dan ook dat ‘we’,, of de Stichting Groene Pedagogiek, aan ouders, leerkrachten en scholen duidelijker moeten maken waarom risicovol spelen goed is voor kinderen.

Hierbij werd kort een onderzoek van Martin van Rooijen van Springzaad genoemd. Achteraf vond ik het wel een beetje jammer dat juist op dit onderwerp niet heel diep werd ingegaan. Wat leren kinderen van risicovol en vrij spelen? Waarom is het zo goed voor ze?

Misschien dat het kwam omdat we met allemaal groene mensen bij elkaar zitten, die dat heel logisch vinden. Maar ik vrees dat dit voor de buitenwacht niet zo duidelijk is.

Nu kan ik natuurlijk zelf wel verzinnen (en vinden) dat je juist leert met risico’s om te gaan door af en toe een bult te vallen, je flinke schram op te lopen, of in je vingers te snijden, maar ik zie het liever wat onderbouwd.

Om een stevig tegengeluid te hebben tegen de zogenaamde ‘curling- ouders’, ouders die elk obstakel voor hun kind uit de weg ruimen, net zoals bij de Curling sport waarbij het ijs wordt schoongeveegd om de steen beter te laten schuiven.

Die curling ouders komen niet alleen voor in de populaire TV-serie De Luizenmoeder, ook bijvoorbeeld bij mijn feestjes in de natuur kom ik ze regelmatig tegen. En ook op scholen en buitenschoolse opvangen is er een tendens om risico’s voor kinderen juist te mijden.

Dus ik voel al weer een nieuw blogonderwerp opkomen. Er is volgens mij informatie en inspiratie genoeg. Ik las bijvoorbeeld al een interessant blog ‘laat je kind vallen’. En ik zag een onderzoek blijkt dat de motoriek van kinderen tussen de 10 en 12 jaar de afgelopen 25 jaar behoorlijk is verslechterd. De oorzaak wordt gelegd bij minder buiten spelen en meer achter schermen zitten.

Kortom, ik heb zin om dat allemaal eens op een rijtje te zetten. Zodat we sterkere argumenten hebben tegen de Curling-trend.

Heb jij nog tips voor onderzoeken, leesvoer, experts, wil je die onderaan in het reactieveld aangeven? Alvast bedankt en wordt vervolgd!