De milieusector wordt softer, een goede zaak!

Op de valreep van mijn vakantie kijk ik terug op diverse studiedagen en bijeenkomsten die ik de afgelopen maanden heb bijgewoond. En daarin zie ik een duidelijke trend: de milieu- en duurzaamheidssector wordt softer, en ik denk dat dit positief is.

Kennis niet belangrijk voor gedragsverandering

Eerder schreef ik al over het inzicht dat kennis nauwelijks bijdraagt aan gedragsverandering bij mensen (slechts 5 procent,).

Een inzicht dat overigens niet van vandaag of gisteren is, maar nog steeds geen algemeen goed is, gezien de reacties op mijn artikel (zie artikel).

Ook het thema van de Nationale Milieudag van VVM, vereniging van Milieusprofessionalsop 29 juni, zat in dezelfde richting: ‘wetenschap versus emotie’.

Emoties doen er toe

De conclusie van deze dag was dat het óf emotie of wetenschap is, maar én én. Achter emoties van mensen gaan zorgen van mensen schuil, waarbij soms maar al te makkelijk door de wetenschappers aan voorbij wordt gegaan.

Maar dat is niet zo gemakkelijk, aldus Michiel van Oudheusden , onderzoeker bij het Belgisch nucleair onderzoekscentrum. “Wetenschappers leven vaak in hun hoofden’’, stelt hij.

Toch hebben wetenschappers ook achterliggende waarden en emoties. Daarom zijn ze gepassioneerd over een onderwerp, stelde Hedwig te Mulder, hoogleraar Universiteit Twente en WUR.

Weteschappers zijn zich er vaak niet van bewust dat ze ook achterliggende waarden en emoties hebben.

Ze denken zij dat ze slechts kale feiten leveren, aldus Te Mulder. ,,Er zijn helemaal geen neutrale feiten, aldus filosoof Michiel Korthals, Maar dat is helemaal niet erg.’’

Emoties geven aan wat mensen belangrijk vinden

Het is belangrijk om de achterliggende waarden bij emoties te onderzoeken, zowel bij wetenschappers als bij betrokken burgers. Dan kom je bij de discussie over wat mensen echt belangrijk vinden en willen.

Feiten , ratio of de wetenschap op zichzelf staat niet ter discussie, wel de manier waarop we er mee omgaan, zo bleek gedurende de dag.

Vroeger bepaalde de overheid wat goed voor ons was, ingefluisterd door wetenschappers. Nu werkt de overheid samen met de maatschappij. Maar veel overheden en wetenschappers kunnen deze ontwikkeling niet bijbenen, ziet Marc Wesselink van bureau WesselinkVanZeist.

Gelijk hebben en gelijk krijgen

Wesselink gaf een interessante workshop over ‘gelijk hebben en gelijk krijgen’, over hoe je met emotionele stakeholders en populistische kreten toch samen een project kan realiseren en aan vertrouwen kan bouwen.

,,We zien dat mensen boos zijn en dat moeten we omarmen’’, aldus Wesselink. Dan kan je over belangen praten.

Waarom iemand tegen een besluit is, waarom dit zo belangrijk voor deze persoon is, welke normen en waarden daaronder zitten. De pijn die het zwaarst voelt, wordt meestal niet benoemd.

Terwijl het daar wel over gaat. We moeten de pijn durven benoemen. Voordat je de oplossing kan bedenken, moet je weten waar de echte pijn zit.’’

Ik vond het mooi om te zien hoe in de milieusector de discussie nu eens niet gaat om kg uitstoot of voetafdrukken CO2. Het ging over waarden, emoties, zorgen van mensen en hoe je daar mee om gaat. En hoe je uit deze achterliggende waarden samen kunt nadenken over een oplossing en op nieuwe ideeën kan komen.